Birinci Bölüm için Tıklayınız > Bölüm I
İkinci Bölüm İçin Tıklayınız > Bölüm II
Üçüncü Bölüm için Tıklayınız > Bölüm III
TRİAJ (TRIAGE)
Triaj ; yaralıların, yaranın ciddiyetine göre sınıflandırılması ve tedavi önceliklerinin belirlenmesidir. Triaj ilk bakışta sanıldığı kadar kolay değildir ve doğru uygulanması için bu konuda eğitim, tıbbi bilgi ve deneyim gerektirir. Her felaketteki triaj öncelikleri aynı değildir. Bu, o andaki elde var olan tıbbi olanaklara, ekibe ve kazanın tipine göre değişir ve felaketin yönlendirilmesi sırasında değişiklikerl gösterebilir. Yaralının ulaştığı her tıbbi basamakta yeniden yapılır. Triaj süreli ve süreğendir. Amaç ; eldeki olanakların tümüyle en çok yaşamı kurtarabilmek ve sekeli önleyebilmek için tıbbi gereklere göre yönlendirmek ve paylaşmaktır.
Triaj işleminden mümkünse bir kişi sorumlu olmalıdır. İlkyardım ekibinin diğer üyeleri triaj görevlisinin direktiflerine uygun olarak, fakat kendi tıbbi bilgileri içerisinde haraket etmek zorundadır. Triaj sorumlusu tedavi ile ilgilenmemelidir. Triaj ile yaralılar çeşitli sınıflara girecek şekilde, en iyisi üzerine kısa notlar da yazabilen, yaralanma derecesine göre renk kodlu ve boyuna asılabilecek ya da göğse tutturulabilecek karton tabelalar ile işaretlenir.
Yaralının triaj düzeyi en az üç aşamada yeniden değerlendirilir ; Hastane öncesi ya da kaza alanında, hastane girişinde, hastane içindeki tedavi aşamalarında. Bu basamaklarda, yaralının o andaki yeni durumu ya da eldeki olanakların elvermesine bağlı olarak triaj düzeyi arttırabilir ancak kural olarak geriye alınmaz. Ağır yaralı olarak sınıflandırılmış bir hasta, ileriki basamaklarda hafif yaralı grubuna dahil edilip tedavisi geciktirilemez.
Veteriner sahada triaj gerektiren önemli durumlar :
* Suda boğulma (özelikled su baskınları)
* Savaş ortamında fiziksel, kimyasal yada biyolojik silahlarla yaralanmalar ya da zehirlenmeler
* Yangın, deprem gibi durumlarda oluşan toplu yaralanmalarda
* Vahşi hayvan saldırıları (sürüye yönelik saldırılar)
* Trafik kazaları (hayvan sürülerine araç çarpması sonucu toplu yaralanmalar)
* Toplu gıda zehirlenmeleri
* Epidemik (salgın) hastalıklar
TRİAJ SINIFLANDIRMASI
Hafif Yaralı : Önemli profesyonel tıbbi tedavi gerektirmeyen yaralılar grubu ; Sıyrık ve yüzeysel yaralanmalar. 1. ve sınırlı 2. derece yanıklar.
Ağır Yaralı : Ciddi fakat anında tedavi gerektirmeyen yaralılar grubu ; Solunum güçlüğüne neden olmayan göğüs yaralnmaları, şoka neden olmayan delici karın ve göğüs yaralanmaları.
Kritik Yaralı : Hızlı hatta anında tedavi gerektiren yaralılar ; Yaygın kanama, şok, havayolu obstruksiyonu, açık göğüs yaralanması
Umutsuz Yaralı : Kaza yerinden götürülemeyi kaldıramayacak derecede ağır travma ; Multiple travma, ağır kraniyofasiyal yaralanmalar.
KRİTİK HASTALARIN TAŞINMASINA İLİŞKİN TEMEL İLKELER (TRANSPORT)
Kritik hastalarda öncelikle ilkyardıma başlanmalı, ilkyardım yapılamıyorsa hayvan veteriner hekimin bulunduğu yere taşınmalıdır. Hayvan sahibi, hayvanı taşımak için uygunsa hastane özel servislerini istemelidir. (Not : ilkyardım, triaj ve transport kısımları veteriner sağlık ekibinde bu konuda eğitimini ve sertifikasını almış Veteriner Paramedikler (teknisyen/teknikerler) tarafından yapılmalıdır.)
Hayvan sağlığı ile uğraşan en yakın kuruluşun özel servislerinin bulunup bulunmadığı hakkında öncelikle bilgi alınmalı, varsa bu olanaklardan yararlanma yoluna gidilmelidir. Gerektiğinde veteriner hekimin önerilerine göre taşıma işlemi gerçekleştirilmelidir. Fakültelerin ya da Hayvan Hastanelerinin bu konuda yetişmiş personeli (veteriner paramedikleri) ve gerekli olan ilkyardım ekipmanları hazır olacağından dolayı taşıma işlemi daha çok sağlıklı ve hayvana zarar vermeden yapılabilir. Travmaya uğramış hastalarda taşıma sırasında uygulanacak pozisyonlar önemlidir. Hastanın yanlış pozisyonda taşınması, yeni problemlerin şekillenmesine yol açabilir. Bir hayvanda şekillenebilecek spinal yaralanma, kanama veya iç kanama (internal bleeding) olasılığına karşın hayvanı düz bir zeminde taşımalıdır. Özelikle kediler bu gibi taşıma işlemine karşı koyacaklarından bir kutuda taşınmaları daha ugun olacaktır.
Hayvanda solunum problemi varsa, taşıma sırasında hayvan serin bir ortamda tutulmalı, hayvanların solunumuna zarar verecek bağlama, sıkıştırma gibi ugulamalardan kaçınılmalıdır. Taşıma sırasında küçük hayvanlara tasma takılmamalıdır. şokta, kanamalı veya iç yaralanmalrı olan hayvanların taşınması sırasında ani pozisyon değişiklikleri önlenmelidir. Rulo halien getirilmiş battaniyeler veya yastıklar hayvanların etrafına konarak hayvan desteklenmiş olur. Distal ekstremite kısmında kanamalar varsa basınçlı bandaj uygulanarak etkilenen bacak yukarda tutulur. Hayvanda başka bir travma varsa veya hayvan şuursuzsa kafa yaklaşık 30 derece yukarı kaldırılmalı ve boyun bölgesine kesinlikle basınç uygulanmamalıdır. Hayvan herhangi bir şoktan veya travmadan dolayı acı çekiyorsa vücut ısısı kaybını önlemek için battaniye ya da havlu ile sarılmalıdır. İlkyardım işlemlerine taşıma sırasında da devam edilmelidir.
Travmada Transport :
Kafa ve Beyin Travması : Vücudun üst kısmı yükseltilir ve baş median hatta tutulur.Bu işlemin amacı kafaiçi basıncın düşürülmesidir.
Göğüs Travması : Vücudun üst kısmı yükseltilir ve hayvan yaralanmanın olduğu tarafa yatırılır.Böylece yaralanmış akciğer alanları daha iyi havalanır.
Vertebra Travması : Hayvan sert bir zemine düz olarak yatırılır
Karın Travması : Hayvan sırtüstü pozisyonda yatırılır. Karın duvarının gerginliğinin giderilmesi için dizler karına doğru itilir ve başın altına rula yapılmış battaniye ya da yastık konur.
Ekstremite Kırıkları : Kırık ekstremite sargıya alınmalı ve dinlenme poziyonuna getirilmelidir. Kırık ekstremite kontrolsüz olarak tutulup çekilmemelidir.
Hasta/Yaralı Hayvanın Transportunda Uyulması Gereken Kurallar :
* Hayvanın ani tepkilerine karşı ilkyardımcı dikkatli olmalı, kendi sağlığını riske atmamalıdır.
* Taşıma sırasında hayvana doğru pozisyon verilmelidir
* Hayvanın baş ve boynu herzaman düz tutulmalı, homojen ve düzgün bir şekilde haraket ettirilmelidir.
* Hayvan mümkün olduğunca az haraket ettirilmelidir.
* Taşıma sırasında tüm haraketleri yönlendirecek sorumlu bir kişi olmalı, bu kişi haraketleri için gerekli komutlar vermelidir. Bu kişi ağırlığın en fazla olduğu ev en fazla dikkat edilmesi gereken bölge olan kafa ve boyun kısmını tutan kişi olmalıdır.
::: YARIN ACİL TIBBİ MÜDAHALE PRENSİPLERİ :::
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder