Değerli meslektaşlarım, Veteriner Sağlık Teknisyenleri (ve Teknikerleri) günümüzde neredeyse tüm ülkelerde Veterinary Technician/Technologist unvanı ile hayvan sağlığı ve refahı ile toplum sağlığının korunmasında önemli bir görevi üstleniyorlar. Anglo-Sakson kültürün egemen olduğu ve eski Britanya sömürgesi kimi ülkelerde (İngiltere başta olmak üzere, İrlanda, Avusturalya, G.Afrika gibi) Veteriner Teknisyeni/Teknolojisti unvanına eş değer olarak “Veteriner Hemşire” (Veterinary Nurse) unvanı kullanılıyor. Yetki ve sorumluluk olarak birbirlerinden pek farklı değiller. Ama tabi özellikle ABD, Kanada ve İngiltere’de ki meslektaşlarımızın yetki ve sorumluluk alanlarında önemli genişlemeler ve gelişmeler olduğunu da görmekteyiz.
İlk olarak 1908 yılında “Canine Nurse Institute” (Köpek Hemşireliği Enstitüsü) adıyla ortaya çıkan enstitü, 1930’ların ortalarında Royal Collage of Veterinary Surgeons (Kraliyet Veteriner Hekimliği Fakültesi) bünyesine alınarak kapsamı geliştirilmiş ve 1938 yılında hemşirelerin ilk örgütlenmesi olan Royal Animal Nursing Auxiliries (RANA) derneği kurulmuştur. Bu modern Veteriner Hemşireliğin ilk adımlarıdır. Mezun olanlar “Registered Animal Nursing Auxiliaries” (Hayvan Hemşireliği Yardımcı Personeli) unvanını alarak mesleğin doğuşunu başlatmış oluyorlardı. 1957 yılında “Veteriner Hemşireliği” (Veterinary Nursing) unvanı alma girişimleri başarılı olmuş ve 1984 yılında da mesleki kanun ve tüzükleri ile resmen tanınmış oldu. O günden bu yana Veteriner Hemşireliği eğitimi Veteriner Fakülteleri bünyesinde devam etmekte olup. Veteriner Hemşireliği Ön Lisans, (Associate’s Degree) İleri Veteriner Hemşireliği ise Lisans (Bachelor’s Degree veya Bachelor’s Science) seviyesindedir.
1951 yılında ABD’de Hava Kuvvetleri Komutanlığının girişimi ile ilk kez Veterinerlik alanında “Teknisyenlik” unvanı ile Veteriner Teknisyenliği girişimi başlatılmış ve 1961 yılında New York Devlet Üniversitesinde (State University of New York) Tarım ve Teknik Yüksek Okulu açılarak, içerisinde Ön Lisans düzeyinde Veteriner Teknoloji (Veterinary Technology) bölümü açılmıştı. Böylece Amerika Birleşik Devletleri’nde Veteriner Teknisyenliği eğitimi resmen başlamış oldu. İlk eğitmen Dr. Veteriner Hekim Walter Collins (DVM) “Veteriner Teknolojinin Babası” (father of veterinary technology) olarak anılmıştır.
ABD, Kanada’da ve Avrupa’da (eski İngiliz sömürgesi ülkeler de dahil) Veteriner Teknisyenliği eğitimi Ön Lisans seviyesinde başlar. Daha doğru bir ifade ile dünyada lise seviyesinde eğitim veren sadece Türkiye’dir. Yurtdışındaki Ön Lisans Yüksek Okulları, üniversiteler bünyesinde olup, mutlaka Veteriner Hekimliği ve Teknisyenlik örgütü tarafından akredite olmuş olması gerekmektedir. Bu da ülke çapında eğitimin bir örnek olmasını amaçlanmıştır. Yani California’daki eğitim ile Washington’daki eğitim temel olarak aynıdır, sadece okulların hastane, pratik uygulama sahaları vs gibi kaynakları farklı olabilir. Benzer süreçler Kanada’da da yaşanmış ve orada ilk olarak “Hayvan Sağlığı Teknisyenliği” (Animal Health Technician) unvanı benimsenmiş ancak 2000’li yıllarda çeşitli eyaletler (Ontario, Manitoba, Saskatchewan gibi) “hayvan sağlığı” yerine “Veteriner” unvanını kullanmaya başlamışlardır. Kanada’da genel eğilim Veteriner unvanının kullanılması yönündedir.
Veteriner Teknoloji alanında Ön Lisans eğitiminin üzerine 2 sene daha eğitim gören veya doğrudan dört sene Veteriner Teknoloji eğitimlerinden geçenler Teknolojist veya Teknoloji Uzmanı unvanını kullanırlar. Çoğu okulda Teknolojist olmanın ön koşulu Veteriner Teknisyeni olmaktan geçmektedir. Bunların yanısıra günümüzde Amerika’da lisans düzeyinde eğitim veren 11 adet “uzmanlık akademisi” mevcuttur. Bunlar ; Diş, Anestezi, Cerrahi, Klinisyenlik, Acil ve Yoğun Bakım, Dahiliye, Davranış, Hayvanat Bahçesi Tıbbı, Beslenme, At Kliniği ve Klinik Patolojidir. Bu akademiler NAVTA (Amerika Veteriner Teknisyenleri Derneği) tarafından onaylanır. Ülkedeki Veteriner Hekimliği Uzmanlık Örgütlerine de kaydı yapılır. Yani Veteriner Diş Teknisyenliği Akademisi ile bu akademiden mezun olan Veteriner Diş Teknisyeni de, Veteriner Diş Hekimliği Örgütüne (American Veterinary Dental Society) de üye olmak zorundadır. Veya Veteriner Anestezi Teknisyeni de Veteriner Anestezistler Derneği (Association of Veterinary Anaesthetists AVA) üyesi olmak zorundadır. Amerika’da Teknisyenler NAVTA üyesi olmadan devlet kurumlarında veya serbest çalışamazlar.
Kanada’daki Teknisyenler de ABD’de ki bu akademilere kabul ediliyorlar ayrıca Kanada’da Cerrahi ve Diş alanında okullar açılmıştır. İngiltere’de RCVS bünyesinde “İleri Veteriner Hemşireliği Eğitimi” (Diploma in Advanced Veterinary Nursing) verilmekte olup klinik bilimler alanları olan ; Cerrahi, Anestezi, Acil ve Yoğun Bakım ve Radyolojiyi kapsamaktadır.
Avrupa’nın ilk uzmanlık okulu “Veterinär Anästhesie Schule für TechnikerInnen und ArzthelferInnen - Veterinary Anaesthesia School for Technicians and Assistants” (Teknisyenler ve Asistanlar için Veteriner Anestezi Okulu) adıyla 2010 yılında İsiviçrede ve Avrupa Veteriner Anestezist ve Analjezi Derneğinin onayı ile açıldı.
İleri düzeyde eğitim alan Teknolojist, Akademi mezunu Teknisyenler ve Hemşireler doğrudan Veteriner Hekim gözetimi olmadan minör cerrahi uygulamaları da dahil olmak üzere otonom bir şekilde hayvan üzerinde çalışabilmektedirler. Benzer durum Avusturalya’da Yeni Zelanda’da ve G.Afrika’da mevcuttur. Oradaki Hemşirelik eğitimleri İngiltere ile denkliği sağlanmıştır.
Bunların yanısıra Uluslararası alanda örgütlenmiş bir Birlik de mevcuttur. Uluslararası Veteriner Hemşire ve Teknisyenleri Birliği (International Veterinary Nurses and Technicians Association IVNTA) Derneğimiz VESTED ile birlikte 19 ülke daha bu birliğin üyesidir. Birlik 1991 yılında Dünya Küçük Hayvan Veteriner Birliği Kongresinde (World Small Animal Veterinary Association) bir araya gelen Veteriner Hemşirelerin girişimi ile başlatılmış ve 1993 yılında 12 ülke (Amerika, Kanada, İngiltere, Avusturalya, Yeni Zelanda, İsveç, Hollanda, Norveç, Danimarka, Almanya, G.Afrika) delegeleri ile (yaklaşık 1.000 kişi) ilk toplantısını yapmış ve tüzüğünü hazırlamıştır. 2007 yılında Genel Sekreterliği’ni Kanada üstlenmiş ve VESTED’de 2009 yılında başvurmuş ve 2010 yılında üyeliğe kabul edilmiştir. Birliğin amacı uluslararası alanda Veteriner Teknisyenlerin, Hemşirelerin iletişimlerini güçlü sağlam kılmak, dayanışma ve mesleki bilgi paylaşımı açmak olarak hedeflemiştir.
Gelelim Veteriner Teknisyenliği Kutlama Haftasına. İlk olarak 1993 yılında Amerika Veteriner Teknisyenleri Derneği (NAVTA) tarafından duyuruldu ve ilk kez Ekim ayında bir hafta etkinliklerle kutlandı. O sebeple her sene Ekim ayının ikinci haftasında kutlanma kararı alındı. Kanada’da 1994 yılında etkinliği kabul etti ve kutlamaya başladı.
Veteriner Teknisyenliği Haftası etkinliğinin amacı, Veteriner Teknisyenleri verimliliğini ve etkinliğini arttırmak, bir araya gelmek, halkın teknisyenler hakkında bilgi almalarını sağlamak olarak kısaca özetlenebilir. Etkinlik haftasında NAVTA tarafından konferans düzenlenir ve her Teknisyen örgütü ve Teknisyenler çalıştıkları iş yerlerinde afiş poster, sunum vb etkinliklerle mesleğini hem tanıtır hem de üyesi olduğu mesleğin gururunu yaşar. Ülkemizde VESTED tarafından 2007 yılından bu yana çok fazla aktif olmamakla birlikte kutlanmaktadır. Ülkemizde de etkinlik haftasının daha verimli geçmesi için tüm meslektaşların iletişimde olduğu bir platform yaratılmalı ve gerek yerel basın gerekse ulusal basın kullanılarak etkinliğin amacı duyurulmalıdır.
Veteriner Teknisyenliği haftası AVMA ve CVMA gibi o ülkenin üst Veteriner Hekimliği örgütleri tarafından da kutlanmaktadır. Ayrıca Veteriner İlaç Firmaları (Pfizer, Bayer vb), Pet Ürünleri firmaları (Hill’s, Purina vb) tarafından da duyurulmaktadır. Aşağıda NAVTA’nın bu seneki afişi ile Amerikan Veteriner Hekimleri Derneğinin hafta etkinliği için yayımladığı afiş mevcut. Önceleri Ekim ayında İngiltere’de Britanya Veteriner Hemşireleri Derneği tarafından 1 hafta olarak kutluyorken BVNA “Veteriner Hemşireliği Farkındalık Ayı” (Veterinary Nursing Awareness Month) ismiyle her sene Mayıs ayında kutlamayı tercih etmiş ve 1 aya yaymıştır.
AVMA Veterinary Technicians Week Poster ;
Bu senenin kutlama afişi şöyle ;
National Veterinary Technicians Week
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder